Λαμπρινή Γκόλια: «Χορός είναι ο Θεός που δεν αποδεικνύεται...»

Αποκλειστική συνέντευξη στο δημοσιογράφο Νίκο Κολίτση & στο Fairytales

Η Λαμπρινή Γκόλια, είναι μια ταλαντούχα ηθοποιός και χορεύτρια, που συνεχίζει… να χορεύει και μετά το τέλος της παράστασης στην οποία πρωταγωνιστεί και εντυπωσιάζει τη φετινή θεατρική χρονιά, με τίτλο: «Βαλπούργη, η ιστορία μιας μάγισσας», (σε σκηνοθεσία Φένιας Αποστόλου, στο θέατρο Olvio), ακόμη και όταν χρειάζεται ν’ απαντήσει στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου Νίκου Κολίτση, για χάρη του Fairytales. 

Οι ηρωίδες που υποδύεται στην παράσταση, ο χορός στην Ελλάδα, στο εξωτερικό και στο εκπαιδευτικό σύστημα, τα τηλεοπτικά χορευτικά shows, η ζωγραφική, η σύγχρονη Ελληνίδα, το καλλιτεχνικό γυμνό, ο Τσάρλι Τσάπλιν, η Αθήνα, είναι μερικές μόνο από τις θεματικές μιας συνέντευξης-σταθμού, -με αμέτρητους δημοσιογραφικούς τίτλους, ανά παράγραφο- ενός ανθρώπου, που κάνει πράξη τα λόγια του αρχαίου Έλληνα ποιητή και συγγραφέα επιγραμμάτων, Σιμωνίδη του Κείου, ότι «ο χορός είναι σιωπηλή ποίηση». 

"Ο χορός είναι Ελευθερία, σε φέρνει σ’ επαφή με τα ένστικτά σου, σε ταξιδεύει μακριά και πέρα από τη γη. Σημαίνει υγεία, έκφραση, παιδικότητα, αθωότητα. Σημαίνει ειλικρίνεια,  γενναιοδωρία, μοίρασμα, επικοινωνία, παρατήρηση, συμπτώσεις, αλληλεπιδράσεις."

Αν ο χορός ήταν τραγούδι, βιβλίο και ταινία, τι θα ήταν;

Αν και δυσκολεύομαι πάρα πολύ να το περιορίσω σ’ ένα τραγούδι, θα επιλέξω τη μουσική-αυτοσχεδιασμό του Bobby Μcferrin. Με ήχους πρωτόγονους, μπορεί να προσεγγίσει κάπως την αίσθηση που έχω εγώ για το χορό. 

Ένα βιβλίο που οι προεκτάσεις του αφορούν στη ζωή, άρα και κατ’ επέκταση στο χορό, είναι η Οδύσσεια του James Joyce, η συγγραφική απόδοση του οποίου μοιάζει πολύ με την αλληλουχία των κινήσεων στο χορό.

Μία ταινία που (θα συνέδεα πιο άμεσα) είναι σχετική με το χορό , έχει τίτλο «The Danger». Δείχνει αυτή τη λάβα στην καρδιά ενός χορευτή. Παρουσιάζει την ηφαιστειακή του υπόσταση να εκφράζεται σκηνικά και ν’ αντανακλάται η συμπαντική μαγεία μέσα από το σώμα.

Tι σημαίνει χορός για σένα; Αν δε χόρευες, πώς θα ήταν η ζωή σου;

Ο χορός είναι Ελευθερία, σε φέρνει σ’ επαφή με τα ένστικτά σου, σε ταξιδεύει μακριά και πέρα από τη γη. Σημαίνει υγεία, έκφραση, παιδικότητα, αθωότητα. Σημαίνει ειλικρίνεια,  γενναιοδωρία, μοίρασμα, επικοινωνία, παρατήρηση, συμπτώσεις, αλληλεπιδράσεις. Χορός είναι το σύμπαν. Ο Θεός που δεν αποδεικνύεται,  αλλά εκπνέεται μέσα απ’ τα σώματα των χορευτών και απλώς τον νιώθεις. Το χορό τον νιώθεις. Είναι μαγεία και πραγματικά, τίποτα σε σχέση με το χορό, δεν περιορίζεται σε λόγια και καμία περιγραφή δεν είναι επαρκής. Είναι αδύνατον να χωρέσεις ένα όνειρο σουρρεαλιστικό σε λόγια και πλαίσια. Αν δε χόρευα ή θα ήμουν ζωγράφος ή σε κανένα ψυχιατρείο…

Ο Παρφές... 

ένα παραμύθι για το σχολικό εκφοβισμό (Βullying) 

έρχεται σύντομα...

Θα πήγαινες σε τηλεοπτικά shows με θεματική το χορό; 

Εξαρτάται από την πρόθεση που έχει ένα τηλεοπτικό show. Με απωθεί να είμαι εργαλείο επίδειξης σωματικών ικανοτήτων  ή μια typical sexy dancer. Μπορώ να είμαι και αυτά, αλλά ούτε είμαι μόνο αυτά ούτε ο χορός είναι μόνο αυτά. Επίσης, στα show, το πάθος, η ουσιαστική έκφραση και τ’ όνειρο του χορευτή, καίγονται μέσα στον ανταγωνιστικό κλοιό εν προκειμένω για να πληρωθεί η εκάστοτε παραγωγή, με μοναδικό κέρδος για τους χορευτές, την αναγνωρισιμότητα, που απομακρύνεται, πολλές φορές, από την ποιότητα. 

Ποιο ρόλο, θεατρικό ή κινηματογραφικό, του παρελθόντος, θα ήθελες να έχεις υποδυθεί; 

Θα μου άρεσε να υποδυθώ τον Τσάρλι Τσάπλιν, καθώς κινησιολογικά και εκφραστικά αποτελεί για μένα πηγή έμπνευσης. 

  Mε ποιον σκηνοθέτη, Έλληνα ή ξένο, θα ήθελες να συνεργαστείς μελλοντικά;

Θα ήθελα να συνεργαστώ με τον Τζέιμς Τιερέ, τον ανιψιό του Τσάρλι Τσάπλιν, ο οποίος είναι ένας υπέροχος χορευτής, σκηνοθέτης, βιολιστής, σχοινοβάτης, μάγος, μίμος, ακροβάτης και χορογράφος. Είναι έμπνευση! Ακόμη, θα μ’ ενδιέφερε να συνεργαστώ με το Θοδωρή Τερζόπουλο, που έχει ως αφετηρία το σώμα. Παρακολουθώ την δουλειά του και μένω καθηλωμένη με το πώς το ποικιλόμορφο σύμπαν του αποτελεί τόπο εξερεύνησης ερεθισμάτων, που θα ολοκληρώσουν τον τρόπο που λειτουργώ ως performer.

Xoρός ή θέατρο; Oμοιότητες και διαφορές. Μπορεί το ένα να είναι η φυσική συνέχεια του άλλου;

Εν αρχή ήτο το σώμα κι έπειτα ο λόγος. Το κύριο μέσο για την είσοδό μου σε οποιαδήποτε τέχνη, είναι το σώμα. Παρόλ’ αυτά, κάθε τέχνη χρησιμοποιεί το σώμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ταυτόχρονα, η μία τέχνη βοηθάει την άλλη. Μια καλή σχέση με το σώμα  κάνει πιο εκφραστικό και πιο έτοιμο έναν ηθοποιό ν’ αποδώσει απαιτητικούς ρόλους με δεξιοτεχνία σε κάθε του κύτταρο. Η συνειδητή συναισθηματική κατάσταση στο κάθε εδώ και τώρα, η ενδοσκόπηση σε μνήμες και η ευαισθητοποίηση των αισθήσεων και των συναισθημάτων των ηθοποιών, βοηθά ένα χορευτή να ερμηνεύσει με περισσότερη αμεσότητα, απεύθυνση, πρόθεση, κάτω κείμενο και εμπλουτίζει την κίνηση με συνειδητότητα και έτσι συν-κινεί.

"Δυστυχώς ο χορός σαν τέχνη στην Ελλάδα δεν είναι κατανοητός, λόγω της ελλιπούς εκπαίδευσης." 

Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου μετά από δέκα χρόνια, αναφορικά με το θέατρο και το χορό;

Δεν έχω ιδέα. Είμαι σε μία διαδικασία εξερεύνησης των δυο τεχνών. Ψάχνω έναν ποιητικό τρόπο αλληλεπίδρασης λόγου και κίνησης…. Αυτό κάπου θα με πάει από μόνο του, αλλά δεν μπορώ να το προσδιορίσω.

Έχει ο Έλληνας κουλτούρα χορού; Υπάρχουν στερεότυπα αναφορικά με το χορό στην ελληνική κοινωνία; Αιτιολόγησε την απάντησή σου.

Δυστυχώς ο χορός σαν τέχνη στην Ελλάδα δεν είναι κατανοητός, λόγω της ελλιπούς εκπαίδευσης. Το καλό είναι ότι στα πανηγύρια όλοι χορεύουν, οπότε υπάρχει αυτή η πρωτόγονη τάση του Έλληνα να σωματοποιήσει το ρυθμό και να συντονίσει τη χαρά του ή τη θλίψη του, με κινήσεις πάνω σε μία μουσική. Αυτό είναι  αισιόδοξο. Ωστόσο, αν αναφέρεις ότι είσαι χορεύτρια, ένα μεγάλο ποσοστό στην Ελλάδα θεωρεί ότι χορεύεις σε κλαμπ ή δεν ξέρω εγώ τι άλλο… Ο χορός στην Ελλάδα είναι ανέκδοτο, με την έννοια του επαγγέλματος. Ένα από τα αίτια έχει οικουμενικές διαστάσεις. Απομακρυνόμαστε αρκετά από την ανάγνωση της σιωπής, τον αφουγκρασμό των πράξεων και των ενστίκτων. Θέλουμε λογική και λόγια και ταχύτητα και επιφάνεια και αλλοιώνεται ένα βασικό συστατικό του ανθρώπου, το ένστικτο. Το σώμα δε χρησιμοποιείται για να εκφράζεται. Δεν κινείται. Αυτή η καθήλωση του σώματος αντικατοπτρίζεται στους μαθησιακούς στόχους της εκπαίδευσης, που εστιάζει σε πιο εγκεφαλικές λειτουργίες και δεξιότητες, παρά στο σώμα, αμελώντας την  αλληλεπίδραση του σώματος και του νου. 

Έχεις αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές -χωρίς ίχνος υπερβολής- για τη θεατρική και χορευτική σου απόδοση στην παράσταση της μάγισσας Βαλπούργης. Πόσο εύκολο είναι να διαχειριστείς τη συνέχεια της θεατρικής σου πορείας; Ήταν κάτι που το περίμενες ή σε εξέπληξε, με δεδομένο ότι χορεύεις σχεδόν δύο δεκαετίες;

Για να είμαι ειλικρινής, έχω πάρει επιβεβαίωση και αποδοχή για τους κόπους μου μέσα σ’ αυτά τα χρόνια. Ωστόσο, εξεπλάγην πραγματικά με τα εκατοντάδες μηνύματα που έχω δεχτεί τελευταία, στα οποία ο θαυμασμός και η συγκίνηση για το έργο έρχεται σε εμένα με αφοπλιστικά και υπέροχα λόγια, ποιήματα, ζωγραφιές και διάφορα άλλα για τα οποία είμαι βαθιά ευγνώμων και προσπαθώ πραγματικά να τα χαρώ. Παράλληλα, συνεχίζω τη σκληρή δουλειά και έρευνα στα μέσα έκφρασης που έχω και αυτό -όπως μου έχει αποδείξει η ζωή- ανοίγει το μονοπάτι για να χωρέσουν τα επόμενά μου βήματα.

Το έργο στο οποίο πρωταγωνίστησες: « Βαλπούργη - Η Ιστορία μιας Μάγισσας», της Φένιας Αποστόλου, είναι ένα εικαστικό χοροθεατρικό έργο, ύμνος και φόρος τιμής στις γυναίκες που βασανίστηκαν, ανά τους αιώνες και καταπιέστηκαν άδικα. Ποια είναι η θέση της γυναίκας σήμερα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία;

Η σύγχρονη Ελληνίδα έχει κάνει μεγάλα άλματα ως προς το δικαίωμά της να εκφράζεται και να επιλέγει το πώς θα ζήσει την καθημερινότητά της. Ωστόσο, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα καταπίεσης, εκφοβισμού και συναισθηματικού εκβιασμού μέσα στην  οικογένεια. Θεωρώ πως έχουμε ακόμη πολύ δρόμο για την πλήρη κατοχύρωση της ελευθερίας της και αποδέσμευσή της από στεγανά και κατεστημένα, που είναι καταγεγραμμένα γενιές και γενιές μέσα στις συνειδήσεις των ανθρώπων.

Το πνεύμα της μάγισσας Βαλπούργης περνάει μέσα από ζωές γυναικών που έχουν αδικηθεί και συμπάσχει μαζί τους. Κάθε φορά που ολοκληρώνεται ένα τέτοιο πέρασμα, η μάγισσα ζει έντονες στιγμές μετάβασης, πριν μπει στο επόμενο πρόσωπο. Πώς βίωσες όλες αυτές τις στιγμές και τις εναλλαγές; Με ποια από τις τέσσερις γυναίκες ταυτίστηκες περισσότερο;

Με όλες τις ηρωίδες ταυτίζομαι. Ο ρομαντισμός και η αθωότητα της Γιασμίν, η υστερία και η μοναξιά της Kέιτ, ο ναρκισσισμός της Φράου Άτλα, η δύναμη της Σανίγια και η ανεξάρτητη και  παθιασμένη Βαλπούργη, είναι στοιχεία που συνθέτουν και τη δική μου προσωπικότητα. Μπορώ να πω ότι έφερα πολλές αντιστάσεις στη Φράου Άτλα. Οι εναλλαγές, σε τεχνικό επίπεδο, με διασκεδάζουν, συναισθηματικά με εξουθενώνουν. 

Το έργο είναι κατάλληλο για ηλικίες άνω των 16 ετών και εμπεριέχει σκηνές καλλιτεχνικού γυμνού. Ποια είναι η αντιμετώπιση του κόσμου; Eίχες ενδοιασμούς πριν την αποδοχή της πρότασης για να ενσαρκώσεις το ρόλο;

Κανέναν ενδοιασμό. Ο μόνος ενδοιασμός που γεννήθηκε ήταν για το πώς θ’ αποδώσω αυτό το ρόλο, όσο πιο εύστοχα γινόταν. Κατά τ’ άλλα, όλη η διαδικασία μ’ ενδιέφερε, γεγονός που έχει τη μεγαλύτερη αξία για μένα. Η επιλογή του γυμνού κρίθηκε αναγκαία από κοινού, γιατί υπάρχει μία -ποιητικά δοσμένη- γέννα. Ο διττός μου εαυτός είναι γυμνός. Ο ίδιος ο άντρας που στην αρχή είναι ελεύθερος και απενοχοποιημένος, στο τέλος ντρέπεται και κρύβει το σώμα του, αναφορές απαραίτητες για ένα σκοτεινά παραμυθένιο χωροχρονικό ταξίδι σε θρησκεία, έρωτες, πάθη, δημιουργία και καταστροφή.

"Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο για την πλήρη κατοχύρωση της ελευθερίας της και αποδέσμευσή της από στεγανά και κατεστημένα, που είναι καταγεγραμμένα γενιές και γενιές μέσα στις συνειδήσεις των ανθρώπων."

Νιώθεις περισσότερο χορεύτρια ή ηθοποιός ή και τα δύο; Με τι θα ήθελες να σε συνδέσουν περισσότερο οι θεατές σε βάθος χρόνου;

Σκέφτομαι τον εαυτό μου ως performer που με το σώμα, τους ήχους, τα συναισθήματα και το λόγο θα εκφράσω κάτι, οπότε δεν μπορώ να πω πως είμαι αυτό ή εκείνο. Ωστόσο, η εκπαίδευσή μου πάνω στο χορό είναι πολύ πιο μεγάλη.

Πώς θα χαρακτήριζες τη συνεργασία σου με τον έτερο ταλαντούχο χορευτή και ηθοποιό της παράστασης, Περικλή Σκορδίλη και με τη σκηνοθέτη, Φένια Αποστόλου, που τόλμησε ν’ αποκαλύψει τη διαφορετικότητά της, όντας η μοναδική Ελληνίδα τρανς θεατρική σκηνοθέτης; 

Και οι δύο αυτοί άνθρωποι έχουν κάτι πάρα πολύ ξεχωριστό και διαφορετικό. Είναι δύο άτομα που υπερασπίζονται τη διαφορετικότητά τους με σθένος και ήθος. Αγαπάω και θαυμάζω πάρα πολύ τον Περικλή, ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη, είναι απεριόριστα ειλικρινής και γενναιόδωρος και στη ζωή και στη σκηνή. Σπουδάσαμε μαζί στην Κρατική Σχολή και από τότε χτίστηκε μία δυνατή και ουσιαστική φιλία. Έχουμε πάρα πολλά κοινά σημεία ως προς τον τρόπο έκφρασης, πράγμα που δημιουργεί έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας και μια ασφάλεια που αντανακλάται και στη σκηνή.

Με τη Φένια ήταν πρόκληση η συνεργασία μας, γιατί μιλάμε για έναν φοβερά ποικιλόμορφο άνθρωπο. Ο εγκέφαλός της, νοητικά και ψυχικά, τρέχει με τρομακτικές ταχύτητες. Με γοητεύει πάρα πολύ η πίστη που έχει για την τέχνη και τα όνειρά της και το ότι θα παλέψει και με το τελευταίο της κύτταρο για να υπάρξει ο κόσμος της σε κάθε επίπεδο. Είναι αξιοθαύμαστη.

"Το επίπεδο των χορευτών στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ υψηλό, με καλλιτέχνες οι οποίοι εξελίσσονται συνεχώς και ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση τους."

Πόσο δύσκολη ήταν η Χορογραφία του έργου και κυρίως η αντίστοιχη του Ινδικού χορού kathak;

Δεν ήταν τρομακτικά δύσκολο. Χρειάζεται καλή αντοχή, πράγμα που μέσω της επανάληψης επιτυγχάνεται. Το Κathak έχει κάποιες λεπτομέρειες στα δάχτυλα των χεριών, ταυτόχρονα με τα πόδια, που παίζουνε μετρημένη-συγκεκριμένη μουσική και αυτό ήταν ευχάριστη πρόκληση. Το δύσκολο είναι να μεταβείς από μία τόσο ποιητική συνθήκη σε μία πιο γήινη, όπως η αφήγηση των ηρωίδων. Είναι δύσκολο ν’ ανασυγκροτήσεις την ενέργεια και να ελέγξεις την αναπνοή, όταν έχεις λαχανιάσει, αλλά η σκηνοθεσία και το κείμενο σε θέλουν ψύχραιμη.

Ποια σχολή χορού, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε εκφράζει και σου ταιριάζει περισσότερο;

Αυτή που σπούδασα. Η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης κάνει εξαιρετική δουλειά στα σώματα και η πληροφορία που δέχεσαι, κατά τη διάρκεια της φοίτησης, χωνεύεται μετά από τρία χρόνια αποφοίτησης. Είναι παγκοσμίως μια αναγνωρισμένη για την ποιότητα της, σχολή.  Η φοίτηση είναι δωρεάν, ωφέλιμη και πολύ πειθαρχημένη. 

Μεγάλωσες στη Γερμανία και η εξειδίκευσή σου είναι στο Κλασικό Μπαλέτο, έχοντας σπουδάσει διαφορετικά είδη χορού. Έχεις αποφοιτήσει, μεταξύ άλλων, με άριστα από την Κλασική Σχολή Χορού της Ελλάδας και έχεις πιστοποιηθεί από μεγάλους δασκάλους του είδους. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σου από το χορευτικό επίπεδο στην Ελλάδα και τη Γερμανία; Yπάρχουν περιθώρια εξέλιξης;

Το επίπεδο των χορευτών στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ υψηλό, με καλλιτέχνες οι οποίοι εξελίσσονται συνεχώς και ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση τους. Χρειάζεται να εκτιμηθεί επιτέλους το έργο τους και να μπορούν να επιβιώσουν. Σίγουρα όλοι οι πολιτισμοί έχουν να προσφέρουν και να πούνε κάτι. Αυτό εξαρτάται περισσότερο από το πόσο θα εμβαθύνει ο κάθε άνθρωπος προσωπικά στη δουλειά του, ώστε να υπάρχει εξέλιξη σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Ποια είναι η ενασχόλησή σου με τη ζωγραφική και πώς συνδέεται με το χορό και το θέατρο;

Ξεκίνησα να ζωγραφίζω, όταν επέστρεψα στην Ελλάδα. Όλες οι ζωγραφιές μου όλες είχαν ένα κοινό θέμα, την απώλεια. Έπειτα, αποτύπωνα χορεύτριες. Όσο περνούσαν τα χρόνια, η προσέγγισή μου γινόταν όλο και πιο αφαιρετική, προσπαθούσα ν’ αποτυπώσω την κίνηση… Συνδέεται άμεσα με το χορό η εικόνα. Όταν χορογραφώ ή όταν πρέπει να υποδυθώ ρόλο, ζωγραφίζω πρώτα την ηρωίδα ή το σκηνικό χώρο... Μιλάει το υποσυνείδητό μου πάνω στο χαρτί και έτσι μπορώ και εγώ να έχω κάτι πιο απτό, που να χαρακτηρίζει το ρόλο ή την εκάστοτε χορογραφία.

Θα φανταζόσουν τον εαυτό σου, ως δασκάλα χορού, σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, στην Ελλάδα, με το μάθημα του χορού να είναι ενταγμένο ως βασικό συστατικό στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Πόσο εφικτό είναι αυτό στην Ελλάδα;

Θα με χαροποιούσε πάρα πολύ η ενσωμάτωση της τέχνης του χορού στο εκπαιδευτικό σύστημα. Μελλοντικά μπορώ να δω τον εαυτό μου να προσφέρει τη γνώση και τη χαρά της κίνησης σε παιδιά.

Έχεις δουλέψει σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού και σε επαγγελματικές σχολές χορού, στούντιο όσο και σε ομάδες χορού. Ποια είναι ελληνική «πόλη του χορού;»

Η Αθήνα. Σε κάθε πόλη της Ελλάδας μπορείς να δεις τις αποχρώσεις του τοπίου ν’ αντανακλώνται πάνω στην κίνηση. Ωστόσο, στην περιφέρεια δεν υπάρχουν υποδομές για την ανάπτυξη του χορού σε πιο ευρύ πλαίσιο. Η Αθήνα είναι ένας κοινός τόπος αναφοράς για τους καλλιτέχνες, κοινός τόπος επικοινωνίας και μοιράσματος της γνώσης, σε εγχώριο και διεθνές  επίπεδο.

"Σκέφτομαι τον εαυτό μου ως performer που με το σώμα, τους ήχους, τα συναισθήματα και το λόγο θα εκφράσω κάτι, οπότε δεν μπορώ να πω πως είμαι αυτό ή εκείνο. Ωστόσο, η εκπαίδευσή μου πάνω στο χορό είναι πολύ πιο μεγάλη."