«Να’ μουν πουλί κι εγώ να πέταγα να γνώριζα τον κόσμο...», έλεγε φωναχτά ένα μυρμήγκι αλλιώτικο από όλα τ’ άλλα. Εσείς πού θα θέλατε να πετάξετε αν είσαστε πουλί και ποιον/α ή τι θα θέλατε να γνωρίσετε;
Τα λόγια αυτά του μέρμηγκα -στη μία από τις τρεις ιστορίες που αφηγείται ο Παππούς ο παραμυθάς- εκφράζουν μια δική μου ενδόμυχη επιθυμία: να μπορούσα με έναν μαγικό τρόπο να πετάξω. Δεν υπάρχει μέρος της γης που δε θα ήθελα να γνωρίσω. Είναι τόσο γοητευτικό να ανακαλύπτεις άλλες πτυχές του κόσμου! Δύσκολη η επιλογή. Ίσως να διάλεγα την Κίνα για τον μακραίωνο πολιτισμό της, για την εξωτική της γλώσσα, τη φιλοσοφία ζωής των ανθρώπων της, αλλιώτικη από τη δική μας. Ή ίσως τον Βόρειο Πόλο -αχανείς εκτάσεις χιονιού κι απόλυτη σιωπή-, μια αίσθηση ελευθερίας και μαζί δυνατότητα ενδοσκόπησης κι επαφής με τη φύση που τόσο μας λείπει με τους ξέφρενους ρυθμούς που ζούμε.
Αχ παππού παραμυθά!
Συγγραφέας: Χριστίνα Γεωργιάδου
Έτος κυκλοφορίας: 2022
Εξώφυλλο: Σκληρό
Σελίδες: 76
Γιατί πετούν τα μυρμήγκια; Πόσο πίσω πάει η ιστορία; Υπάρχουν στ’ αλήθεια νεράιδες και γοργόνες; Γιατί στον Νότο η ημέρα κρατά περισσότερο απ’ ό,τι στον Βορρά; Σε αυτά και σε άλλα πολλά δίνει απαντήσεις μέσα από τις ιστορίες του ο παππούς, ο παππούς ο παραμυθάς! Οι ιστορίες του είναι πρωτότυπες και ευφάνταστες και υπέροχες! Και σοφές! Αληθινές ή μήπως όχι; Μένει να το ανακαλύψετε!
Σ’ αυτόν τον παππού, τον υπέροχο παραμυθά, ποιο παραμύθι θα του λέγατε/αφιερώνατε εσείς και γιατί;
Αμφιταλαντεύομαι μεταξύ δύο. Το ένα είναι «Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα» και το άλλο «Η Μικρή Γοργόνα». Ίσως γιατί και τα δύο δείχνουν την αδικία που μπορεί να υπάρχει στον κόσμο και στη ζωή, ότι το τέλος δεν είναι πάντα καλό. «Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα» είναι ένα παραμύθι που πάντα με έκανε να θλίβομαι και να θυμώνω ταυτόχρονα, να θλίβομαι με την τραγική κατάληξη της ηρωίδας και να θυμώνω με την αναλγησία των ανθρώπων. «Η Μικρή Γοργόνα» πάλι είναι μια ιστορία που μιλά για την αυτοθυσία στο όνομα της αγάπης, γοητευτικό θέμα, μα και μελαγχολικό. Τελικά, πρόκειται για παραμύθια με πολλές αναγνώσεις, σε προβληματίζουν. Ο Παππούς ο Παραμυθάς έχει τέτοια στοιχεία, ενός σοφού ανθρώπου, που με τις ιστορίες του ωθεί τα εγγόνια του να σκέφτονται και να δρουν.
Συνεχίζουν να μαγεύουν, όπως μάγευαν εσάς, οι ιστορίες και τα παραμύθια των παππούδων και των γιαγιάδων τα σημερινά παιδιά μιας διαφορετικής εποχής;
Τα παιδιά σε κάθε εποχή αγαπούν τα παραμύθια, ακόμα κι αν πιστεύουμε το αντίθετο. Η φαντασία και η δημιουργικότητα είναι συνυφασμένα με την παιδική ηλικία. Κι αυτό γιατί τα παιδιά είναι ανοιχτά σε διαφορετικές ερμηνείες του κόσμου. Ωστόσο, ο τρόπος γνωριμίας με το παραμύθι, πλέον, δεν είναι η προφορική αφήγηση (παππούς, γιαγιά, γονείς), παρά σε σπάνιες περιπτώσεις. Αυτό είναι που έχει αλλάξει. Υπάρχει μεγαλύτερη τυποποίηση και συμμετοχή της τεχνολογίας σε όλο αυτό (διαδίκτυο, ψηφιακό βιβλίο) κι αυτό, ναι, αφαιρεί λίγη από τη μαγεία και τον αυθορμητισμό της προφορικής αφήγησης.
Ποια είναι η παρουσία των παππούδων και των γιαγιάδων στην καθημερινότητα των παιδιών σήμερα και ποιος είναι ο ρόλος τους -ή πώς τον κρίνετε, σε κάθε περίπτωση- στη διαπαιδαγώγηση των τελευταίων;
Μικρή πλέον. Είτε γιατί ζουν μακριά είτε γιατί δε θεωρείται ο ρόλος τους στην αγωγή των παιδιών σημαντικός. Αυτό δεν έχει πάντοτε αρνητικές συνέπειες, καθώς, ας μην ξεχνάμε, οι διαφορετικές απόψεις γονιών και παππούδων σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών συχνά είναι πηγή συγκρούσεων. Εκείνο που δεν πρέπει να λείψει είναι η αγάπη των παππούδων και των γιαγιάδων, η έκφρασή της με κάθε ευκαιρία, αυτήν έχουν ανάγκη τα παιδιά, το χάδι, την αγκαλιά, τον καλό τους λόγο.
«Υπάρχουν στ’ αλήθεια νεράιδες και γοργόνες;» Ποια απάντηση εκτιμάτε ότι θα πάρετε αν απευθύνετε αυτή την ερώτηση σε παιδιά και εφήβους αλλά και σε ενήλικες και των δύο φύλων αντίστοιχα και γιατί;
Εκτιμώ ότι η απάντηση θα είναι αρνητική, ιδίως από τους μεγαλύτερους (εφήβους και ενήλικες), αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Είναι καλό να ξέρουν τα παιδιά από μικρά την αλήθεια. Αυτό δε σημαίνει ότι περιορίζεται η φαντασία τους. Το να ξέρεις ότι κάτι είναι φανταστικό, σε καμία περίπτωση δεν αφαιρεί κάτι από τη γοητεία του. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι κι εγώ πάνω σε αυτό τον καμβά έφτιαξα τις ιστορίες του παππού, προσπαθώντας, δηλαδή, να δώσω τις δικές μου φανταστικές ερμηνείες σε μύθους και παραδόσεις. Το ότι οι γοργόνες και οι νεράιδες, δηλαδή, θα μπορούσαν να είναι απόγονοι αρχαίων ανθρώπων της θάλασσας ή του αέρα, είναι απόρροια της δικής μου ερμηνείας του μύθου. Και ποιος ξέρει; Θα μπορούσε να ήταν κι αλήθεια.
Ο παππούς λάτρευε να λέει ιστορίες και παραμύθια. Οι σύγχρονοι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί ποια σχέση έχουν -και ποια αντίστοιχη σχέση καλλιεργούν στα παιδιά- με το παραμύθι και την αφήγηση ιστορίας δικής τους επινόησης και φαντασίας; Πώς αυτό αντανακλά στα παιδιά και στους/στις μαθητές/τριες;
Ακόμα και στη σημερινή εποχή “της οθόνης”, της υπερέκθεσης των παιδιών στην τεχνολογία, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί παίζουν κομβικό ρόλο. Μπορούν να αφυπνίσουν τη φαντασία των παιδιών, να δώσουν χώρο στη δημιουργικότητά τους. Οι γονείς που αφηγούνται οι ίδιοι ιστορίες και κυρίως που ακούν τις ιστορίες των παιδιών τους, τα ωθούν να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους κι έτσι να γίνουν πιο ολοκληρωμένοι άνθρωποι.
Επίσης, οι εκπαιδευτικοί που θεωρούν ως προτεραιότητα την καλλιέργεια πνεύματος και ψυχής, όπως και την ανάπτυξη της φαντασίας των μαθητών, μπορούν να πετύχουν πολλά. Το βλέπουμε αυτό σε δράσεις και πρωτοβουλίες, είτε μέσα είτε έξω από το σχολείο, δράσεις δημιουργικής γραφής, επισκέψεις αφηγητών, παραμυθάδων και δημιουργών μέσα στα σχολεία. Όλα αυτά δείχνουν ότι όταν υπάρχει διάθεση υπάρχει ελπίδα.
Ποιο είναι το μυστικό της υπεραιωνόβιας ελιάς που ψιθυρίζει τις ιστορίες και τα παραμύθια στον παππού;
Αυτό είναι και θα παραμείνει μυστικό, τουλάχιστον για την ώρα. Ίσως το φανερώσω σε επόμενη συνέχεια του Παππού παραμυθά, ποιος ξέρει;
«Αετέ, χρυσαετέ και χρυσοβασιλιά μας, τη βοήθεια σου ζητάμε...» Τι θα ζητούσατε εσείς για την... Κρινούλα, τον Νίκο και για τα παιδιά όλου του κόσμου;
Διαφήμιση
(Σοφιάννα Παϊδούση)
Τελικά τι συμβαίνει με τα μυρμήγκια και τα φτερά τους, στη ζωή και στον θάνατο, στην πραγματικότητα αλλά και στα παραμύθια;
Όσο κι αν ο θάνατος μοιάζει μυστήριος, η ζωή κρύβει τις μεγαλύτερες εκπλήξεις. Όπως έναν μέρμηγκα που αποφασίζει να πετάξει σε όλον τον κόσμο. Όμως, γιατί όχι; Καθένας μας είναι κατά βάθος ένας μέρμηγκας που θέλει να ξεπεράσει τα όριά του, να εξερευνήσει τον κόσμο και τον εαυτό του. Άλλωστε, τα ωραιότερα παραμύθια κρύβουν πάντα μεγάλες αλήθειες.
Τι θα έλεγε ο παραμυθάς παππούς, αν έβλεπε τις ιστορίες του εικονογραφημένες από τη Δομνίκη Καράντζιου; Τι θα του έκανε μεγαλύτερη εντύπωση;
Ο παραμυθάς παππούς θα μαγευόταν από τις βασίλισσες της Ημέρας και της Νύχτας, θα ταξίδευε μαζί με τον μέρμηγκα με το κουλτουριάρικο καπέλο του, θα βουτούσε στους γαλάζιους βυθούς με τους Ανθρώπους της Θάλασσας, θα πετούσε σαν πουλί με τους Ανθρώπους του Ουρανού.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι εικόνες και τα χρώματα της Δομνίκης Καράντζιου γοητεύουν και ταξιδεύουν τον αναγνώστη. Κυρίως όμως θα εντυπωσιαζόταν από την αθωότητα των μορφών, την ελπίδα, τη ζεστασιά και την τρυφερότητα που εκπέμπουν όλες οι φιγούρες της Δομνίκης, την παιδική ανεμελιά τους.
Νικος Κολίτσης
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.