«Για την Ελένη»

2 Ιανουαρίου 2018

Θέατρο Σταθμός, Αθήνα
Κριτική θεατρικής παράστασης

του αρχισυντάκτη Νίκου Κολίτση

«Τον πραγματικά ελεύθερο άνθρωπο δεν τον θέλει κανείς»

Φόρος τιμής, συμβολικής αξίας και συναισθηματικής έντασης, «Για την Ελένη» (Παπαδάκη), αποτίει η ομότιτλη θεατρική παράσταση-μονόλογος -σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη- που παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός, αποτελώντας σημείο αναφοράς για μία ιστορική θεατρική φυσιογνωμία, που εκτελέστηκε την εποχή των Δεκεμβριανών από την πολιτοφυλακή. Το  έργο συμπληρώνει φέτος, αισίως, τον τρίτο κύκλο των παραστάσεων του στη θεατρική σκηνή της Αθήνας, ενώ έχει πραγματοποιήσει και αντίστοιχη σειρά περιοδειών στην περιφέρεια.

«Στο θέατρο η καλοσύνη δε διασχίζει τους δρόμους με κλαδί ελιάς»

Θεματικά, ο μονόλογος της Μαρίας Κίτσου, που υποδύεται την Ελένη Παπαδάκη, σκιαγραφεί με τα πιο μελανά χρώματα τον ελληνικό εμφύλιο, μέσα από τη ζωή μιας γυναίκας και πιο συγκεκριμένα μιας ηθοποιού-θρύλου του ελληνικού θεάτρου, όντας κρατούμενη, λίγο πριν την εκτέλεση και το άδοξο τέλος της. 

«Όταν δεν υπάρχει δουλειά, υπάρχει εμφύλιος. 

Στο εμφύλιο δεν υπάρχει δουλειά»

Η αντισυμβατική προσωπικότητα και ο πολυσχιδής χαρακτήρας της ηθοποιού, σε συνδυασμό με το αστείρευτο θεατρικό της ταλέντο -σε ρυθμό vivere pericolosamente- είχαν δημιουργήσει ποικίλες αντιδράσεις στους θεατρικούς κύκλους της εποχής της Ελένης Παπαδάκη. Η ιστορία της, χωρίς να έχει πλήρως διευρευνηθεί -στην έκταση και στο βάθος που απαιτείται- δεν παύει να καθρεφτίζει γλαφυρά την αντίστοιχη διχαστική πολιτικοκοινωνική ζωή του τόπου μας.

«Το ύφος δε διδάσκεται, κληρονομείται»

Στη διάρκεια της ανάκρισής της, παρουσία του βωβού εκτελεστή της -που παρακολουθεί το memory flash back της ζωής της-, αναδεικνύεται όλη η παράνοια της εμφυλιακής περιόδου εκατέρωθεν, με το δικαίωμα της ελευθερίας και της διαφορετικότητας να γίνεται έρμαιο στα χέρια των ανθρώπων της κάθε μορφής εξουσίας.

«Να φοβάσαι το σίδερο και το νερό»

Το έργο δεν αποκλίνει από τη στόχευση και την εστίαση στον παραλογισμό της εποχής, καταδεικνύοντας περίτρανα πως η διαφορετικότητα των ελεύθερων ανθρώπων της αντίστοιχης περιόδου μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε τραγωδία, εγείροντας προβληματισμούς και ερωτήματα για τη διαχρονικότητα αντίστοιχων θεμάτων στις μέρες μας. 

«Τη μοίρα μας τη γράφουμε μονάχοι. Την ιστορία ποιος τη γράφει;»

Highlights: η σκηνή του τανγκό, μέχρι τη στιγμή της τραγικότητας της εκπυρσοκρότησης του όπλου

«Οι συγγραφείς που αγαπώ είναι ίδιοι και στη ζωή και στο θάνατο»

Κείμενο/Σκηνοθεσία: ο Μάνος Καρατζογιάννης, που υπογράφει τα κείμενα (που έχουν σαφείς αναφορές στο αντίστοιχο βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου), δεν επιχειρεί να καταλογίσει πολιτικές ευθύνες σε καμία παράταξη, αντιθέτως εστιάζει στο συναίσθημα, εν μέσω ιστορικών ζητημάτων, χωρίς να υποκύπτει στη μανιέρα της πολιτικής, εκ των υστέρων, εμπλοκής, με αποτέλεσμα οι όποιες αποπροσανατολιστικές διαδικτυακές σκόρπιες αναφορές για τη «φωνή της δεξιάς» στα γεγονότα, μέσω της παράστασης, στερούνται κειμενικής και σκηνοθετικής πραγματικότητας

«Περίεργο πράγμα το θέατρο. Παίζεις καλά, λιποθυμάνε. 

Δεν παίζεις καλά, σε βρίζουν»

Ηθοποιοί:  

• η Μαρία Κίτσου είναι καθηλωτική -και σε σημεία ανατριχιαστική- στην υποδειγματική ερμηνεία της, ενσαρκώνοντας πολλές και διαφορετικές αντανακλάσεις ρόλων, με πολυεπίπεδες συναισθηματικές διακυμάνσεις, παγιώνοντας επάξια τη θέση της στην ελίτ των Ελληνίδων ηθοποιών της γενιάς της. Η ίδια διαθέτει ένα αξιοσημείωτο οπλοστάσιο εκφραστικών μέσων, με αρμονική σχέση φωνής, χεριών και σώματος, σε μια παλλόμενη ανάδειξη της αλήθειας της, μέχρι την καρτερική αποδοχή του τραγικού τέλους της

• ο Μ. Μακρόπουλος ανταποκρίνεται στο ρόλο του βωβού εκτελεστή της, (παραμένει υψηλός ο βαθμός δυσκολίας, με κορύφωση την τραγική στιγμή του χορού του θανάτου)

«Με τα κόμματα δεν τα πηγαίνω καλά ούτε με τις τελείες»

Σκηνικά, Koστούμια, Φώτα, Μουσική: τα minimal σκηνικά και οι χαμηλής εστίασης και έντασης φωτισμοί, ενίοτε αδυνατίζουν το ιστορικό γίγνεσθαι του φόντου, ωστόσο αναδεικνύουν, σε κάθε περίπτωση, ακόμα περισσότερο την πρωταγωνίστρια και το συναισθηματικό της κόσμο, ενώ τα κοστούμια έχουν το χαρακτήρα που αρμόζει στην περίσταση

«Πάντα το μυαλό ενοχλεί»

Iδανικό Soundtrack: 

«Την είδα να σέρνεται στο χώμα 

στα χέρια του να τρέμει σαν πουλί 

και λένε πως τα βράδια κλαίει ακόμα 

η Ελένη κι ας μην είναι ζωντανή…»

«Η Ελένη», De Facto, «Η Αυλή των θαυμάτων»

«Ο θάνατος από τη ζωή είναι μόνο ένα σκαλί»

Credits: στο ζεστό θέατρο, που παρά το μικρό φουαγιέ, διαθέτει αναπαυτικά και αμφιθεατρικά καθίσματα και όμορφη αρχιτεκτονική

«Το πρόσωπό μου στο φως»

Μore things to do: 

• η μικρή διάρκεια του έργου (λιγότερο από μία ώρα), σε συνδυασμό με τις αποσπασματικές, σε σημεία, αναφορές και τα επιγραμματικά κεφάλαια της ιστορίας, που ενσωματώνονται

• το αφιερωματικό βίντεο προβολής στο τέλος θα μπορούσε ν’ αντικατασταθεί με φωνητικό μήνυμα, που θα έδινε άλλο τόνο στο δραματικό τέλος του έργου

Βonus tip: 

«Να ξαναγεννηθείς όχι για να μισείς,

αλλά για ν’ αγαπήσεις τους ανθρώπους»

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ

Με τη Μαρία Κίτσου

Κείμενο / Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης

Σκηνικό: Γιάννης Αρβανίτης

Κουστούμια: Βασιλική Σύρμα

Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη

Μουσική επιμέλεια: Γιώργος Πούλιος

Μουσική σύνθεση τραγουδιού: Άρης Βλάχος

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Φωτογραφίες: Κarol Jarek

Πληροφορίες

Τοποθεσία: θέατρο Σταθμός

Διεύθυνση: Βίκτωρος Ουγκώ 55, Αθήνα

Παραστάσεις: από την πρεμιέρα, τη Δευτέρα 9 Οκτωβρίου έως τις 6 Φεβρουαρίου 2018

Ημέρες: κάθε Δευτέρα & Τρίτη

Ώρα: 21:00

Διάρκεια: 60 λεπτά

Πρόσβαση: στάση μετρό Μεταξουργείο

Εισιτήριο: 12€ (κανονικό), 10€ (φοιτητικό,  ΑμΕΑ και άνω των 65) και 5€ (ανέργων)

Τηλέφωνο: 211 4036322